De Future of Work is hier: wat te doen?

Een robot die adviseert of een klant een krediet kan krijgen. Of die het administratieve werk van tien medewerkers binnen no-time voltooit. De toekomst van werk, ofwel de Future of Work, zoals het thema internationaal bekendstaat, is wereldwijd een veelbesproken thema onder wetenschappers, sociologen en bedrijven. Autonoom werkende computers gaan de komende jaren steeds meer taken overnemen op de werkvloer. Dat maakt sommige banen overbodig en bij andere verandert het takenpakket. Maar tegelijk ontstaan er ook volop nieuwe functies omdat mens en machine op een andere manier gaan samenwerken.

Future of Work is een omscholingsvraagstuk

‘De laatste jaren is er veel bangmakerij geweest rondom het begrip Future of Work. Robots op de werkvloer zouden al ons werk uit handen nemen’, zegt Jan Nieuweboer, expert Future of Work bij de Rabobank. ‘Deze onrust is begrijpelijk, want de impact van nieuwe vormen van automatisering is groot. Als een bedrijf eenmaal die slag maakt, kan het hard gaan. Gelukkig blijkt ook uit onderzoek dat er uiteindelijk meer banen bijkomen dan er zullen verdwijnen.’ Dit laatste laat het rapport ‘The future of jobs’ van het het World Economic Forum uit 2018 zien. Kanttekening hierbij is dat de gevolgen van technologische ontwikkelingen per functie verschillen. Het hangt af van hoe makkelijk het werk te automatiseren is. ‘Medewerkers met een klassieke administratieve rol worden dus eerder getroffen. En deze banen komen veel voor in de financiële sector. Future of Work is dus ook een omscholingsvraagstuk.’

Goed nieuws: meer menselijke banen

De technologische ontwikkelingen zorgen niet alleen voor meer banen, maar ook voor leukere banen. Werknemers hebben straks namelijk meer ruimte om zich te focussen op taken die typisch menselijke vaardigheden vereisen, zoals probleemoplossend vermogen, creativiteit, netwerken, kritisch denken, goed leiderschap en emotionele intelligentie. ‘Er zijn straks meer aantrekkelijke banen’, zegt Nieuweboer. ‘De computer neemt tenslotte veel mechanische handelingen over. En dat is goed, want de kwaliteiten van de mens liggen ergens anders. Verwacht wordt dat in de toekomst steeds meer puur mensenwerk overblijft. Ook binnen de Rabobank is die trend al zichtbaar. De toekomstige functieprofielen vragen om mensen die creatief zijn en problemen kunnen oplossen. Werknemers zitten niet meer vast in krappe functiebeschrijvingen, maar werken samen met anderen en blijven zich continu ontwikkelen.’

Het belang van soft skills

Die menselijke vaardigheden – doorgaans soft skills of 21e-eeuwse vaardigheden genoemd – spelen een steeds grotere rol in ieders kansen op de arbeidsmarkt. ‘Het is daarom een slimme zet om je in een aantal van deze skills verder te ontwikkelen’, zegt Nieuweboer. Zowel binnen als buiten de Rabobank geeft Nieuweboer presentaties over de kansen en uitdagingen van Future of Work. Ook zoekt hij samenwerking met andere partijen om van elkaar te leren. Zo doet de Rabobank mee in de Future of Work Hub van Universiteit Utrecht, waarbij bedrijven en wetenschappers hun kennis en expertise uitwisselen. ‘Je kunt gewoonweg niet tot het laatste moment wachten met omscholing. Door nieuwe vaardigheden op te doen, versterk je je positie op de arbeidsmarkt. Iedereen die bij de Rabobank werkt, heeft daarom een persoonlijk budget om naar eigen keuze trainingen te volgen. Meer dan ooit stimuleren we mensen om zich verder te ontplooien.’

Wat jij nu al kunt doen

• Om jezelf voor te bereiden op de Future of Work is een mindset nodig die gericht is op een leven lang leren. Wat dat betekent? Pearson legt dat uit.
• Het World economic forum laat zien welke skills anno 2019 het meest gevraagd worden in banen.
• Econoom Daniel Susskind legt in zijn TED-talk uit waarom verschillende mythes over de Future of Work juist zorgen voor economische groei.

Beeld: Aan het werk in een bank circa 1970 (Rabobank archief)