Op ontdekkingsreis om ontwikkelingen in kaart te brengen waar nog geen beleid voor is geschreven.
Veruit het grootste gedeelte van de 9 miljoen klanten is integer. Maar om geld op het goede pad te houden, moet je nu eenmaal die enkele klant opsporen die dat niet is. Vaak is dat een speld in een hooiberg, maar dat weerhoudt Sjak nergens van. Aandachtig nemen hij en zijn team moderne fenomenen onder de loep, zoals cryptocurrency en nieuwe fintech bedrijven. Met zijn jaren ervaring binnen de bank lijkt zijn enthousiasme almaar te groeien. Ooit gaat hij er een boek over schrijven, voor nu deelt hij zijn ervaringen hier.
Werken voor FEC
FEC: een allesomvattend vak
FEC fascineert Sjak al lang. "Ik heb er altijd mee te maken gehad. In 2010 begon ik bij een lokale Rabobank, FEC (destijds KYC) was toen een A4'tje met een lijstje om af te vinken. Ik controleerde dat proces. Het is ongelooflijk wat een ontwikkeling het vakgebied de afgelopen 10 jaar heeft doorgemaakt. Vooral de laatste jaren waren een groeispurt. Het mooie aan FEC is: het blijft altijd in beweging en het raakt de hele bank. We zijn bij alle ketens betrokken omdat klanten gebruikmaken van alle producten. Ooit ga ik er een boek over schrijven, zo complex als het is."
"Het vak reikt zelfs tot ver buiten de bank. We hebben een wettelijke verplichting om de poortwachter van het financiële stelsel te zijn. Om geldstromen die illegaal zijn of verbonden aan criminele activiteiten, op te sporen en door te geven aan de opsporingsinstanties. Naast onze wettelijke verplichting en maatschappelijke functie is het ook in het belang van onze klanten om goed te weten wie we in de boeken hebben staan. We kunnen hen dan beter beschermen en bedienen."
"Mijn team onderzoekt klanten waar nog geen beleid voor is. Dat is een creatief proces, we zijn echt aan het verkennen."
Nieuwe werelden verkennen
"Veruit het grootste gedeelte van onze klanten is integer, maar het gaat juist om de excessen. Die wil je uit je klantenbestand halen. Mijn team onderzoekt klanten waar nog geen beleid voor is. Dat is een creatief proces, we zijn echt aan het verkennen. Op basis van bronnen, gesprekken binnen en buiten de bank, komen we op ideeën. We achterhalen de nieuwe manieren van met geld omgaan van mensen met andere intenties. Vervolgens bepalen we hoe we de processen en het beleid moeten aanpassen. Op zo'n manier dat we de risico's mitigeren die met deze nieuwe ontwikkelingen gepaard gaan."
"Bij FEC moet je echt in de huid van de klant kunnen kruipen," gaat Sjak verder. "Ik ben nieuwsgierig van aard en geïnteresseerd in mensen. Als leidinggevende komen die eigenschappen ook goed van pas. Ik stuur een team van 20 analisten aan dat zich bezighoudt met moderne fenomenen in de financiële wereld. Fenomenen waar nog weinig over bekend is, maar die potentieel veel invloed hebben op ons financiële systeem."
Versluierende cryptokoersen en fintechs
Sjak noemt een aantal thema's waar hij zich mee bezighoudt: "Cryptocurrencies bijvoorbeeld, werken behoorlijk versluierend. Als bank zijn we betrokken bij het start- en het eindpunt: iemand maakt geld over naar of ontvangt geld vanuit een cryptoprovider. We zien niet wat er tussendoor in de wallets gebeurt. De functie die wij van oudsher hadden in de keten, verandert dus. Cryptovaluta maken het lastiger om de herkomst van vermogen te bepalen. En de enorme pieken en dalen in de cryptokoersen hebben invloed op wat nog 'normaal' is. We moeten ons blijven afvragen: wat is nog logisch en plausibel? Wanneer is iets opvallend?"
"Uiteindelijk gaat het over de mate waarin geldstromen verhullend zijn. Begrijpen we hoe klanten met geld omgaan? Vinden we dat passend bij de activiteiten die ze uitvoeren? We zijn als bank een schakel, maar moeten de hele keten begrijpen. We zijn bijvoorbeeld ook veel bezig met nieuwe fintech bedrijven. Zij opereren op dezelfde markt als een bank en gebruiken bankproducten voor hun dienstverlening. Het maakt de betaalketen voor ons minder transparant en dat stelt ons voor nieuwe uitdagingen. Hoe willen en kunnen we daarmee omgaan, hoe brengen we de juiste risico's in kaart?"
Ontdekkingsreis
Op de vraag wat iemand in huis moet hebben om dit werk te doen, is Sjak heel duidelijk. "Je moet empathisch vermogen hebben, iemand echt willen begrijpen. Je moet willen weten waarom hij of zij dingen doet, enthousiasme voor onderzoek is een must. En geen genoegen nemen met het eerste het beste antwoord, altijd doorvragen. Maar ook een gevoel voor rechtvaardigheid is belangrijk. Een analytische aard, de gedrevenheid om het beter te doen en ook om heel veel plezier te maken, daar komt het op neer."
Bij Sjak ontbreekt het hier in ieder geval niet aan. "Ik ben nog lang niet klaar, ik ben pas bij de eerste paar hoofdstukken van het boek!" Zegt hij met een grote glimlach. "Financial Econimic Crime is een ontdekkingsreis: de bestemming nog onbekend, maar de reis ernaartoe al gaaf genoeg. En het geeft me ontzettend veel voldoening om de mensen in mijn team te helpen tijdens die reis."